W przerwie: John Foot - “Calcio. Historia włoskiego futbolu”, czyli Anglik pisze o włoskiej religii

Dożyliśmy czasów, gdy piłka nie tylko jest obecna praktycznie 24 godziny na dobę w telewizji i internecie, ale możemy też czytać świetne pozycje o jej historii. Można pomiędzy meczami, można w drodze do pracy, można tam, gdzie królowie chadzają piechotą. Możliwości jest multum. W każdy weekend będziecie mieli okazję przeczytać nasze polecenia. Pewnie częściej będziemy chwalić niż ganić, bo na słabe książki szkoda nam czasu, więc potraktujcie to jako przewodnik po wartościowej lekturze na czas przerwy. W przypadku “Calcio” potrzebnych byłoby jednak kilka pauz w meczu. Pozycja liczy sobie grubo ponad 700 stron i żadnej z nich nie warto przegapić.

John Foot - Calcio. Historia włoskiego futbolu (SQN)

Brytyjski historyk o wybitnie futbolowym nazwisku (przepraszam, musiałem) zabiera się za historię futbolu w Rzymie, Mediolanie, Turynie, Florencji i okolicach. Brzmi ciekawie, prawda? W Polsce książka Foota ukazała się z trzynastoletnim opóźnieniem w stosunku do oryginalnego wydania, ale to absolutnie nic nie szkodzi. Wiedzieliśmy przynajmniej, że mamy do czynienia z pozycją naprawdę wyjątkową, wielokrotnie nagradzaną i w końcu dostępną i u nas.

Nigdy nie wybaczyłem włoskiemu futbolowi - a zwłaszcza Juventusowi - tego, że w 1980 roku kupił mojego ulubionego piłkarza. Liam Brady był moim bohaterem, geniuszem piłki. Stałem wśród kibiców na trybunie północnej na Highbury, kiedy w 1978 roku strzelał gola Manchesterowi United; później, już przed telewizorem, podziwiałem, jak masakruje Tottenham na White Hart Lane, zdobywając jedną z najbardziej spektakularnych bramek w karierze. Ostatnim aktem odegranym przez Brady’ego w koszulce Arsenalu był przestrzelony rzut karny w pechowym konkursie jedenastek, który przesądził o triumfie Valencii w finale Pucharu Zdobywców Pucharów - czytamy we wstępie i już wiemy, że Foot to pasjonat. Pasjonat, który na włoski futbol będzie miał pogląd tyleż akademicko-historyczny, co i krytyczny.

Można się spotkać z opiniami, że “Calcio. Historia włoskiego futbolu” to swoista encyklopedia i ja się pod tym w pełni podpisuję. Autor zabrał się za temat niesamowicie uczciwie, precyzyjnie i wyszła z tego okraszona wspaniałą okładką “kobyła”.

Bogiem a prawdą, nawet 720 stron nie okazało się wystarczające, aby wszystkie tematy należy zgłębić, bo też rozmawiamy o kraju, w którym futbol ma niesamowite tradycje i stał się religią. Piłka nożna to w Italii nie jest po prostu calcio - to sprawa wagi państwowej! No i państwo nie raz i nie dwa musiało w tym temacie ingerować, bo jak historia włoskiego futbolu ma też mnóstwo ciemnych stron. Foot o nich wszystkich tutaj napisał, na czym książka w oczywisty sposób zyskała. Chodzi przecież o to, aby dostać obraz całościowy w przypadku takiej publikacji, a nie jakieś wycinki.

Przemoc stanowiła nieodłączną część calcio prawie od samego początku jego istnienia. O bójkach wśród publiczności pisano już w relacjach dotyczących pierwszego sezonu - tego, który został rozegrany w 1898 roku w Turynie w ciągu zaledwie jednego dnia. Historyk futbolu Antonio Ghirelli pisze także o wtargnięciach na boisko podczas pojedynku Genoi z Juventusem w 1905 roku, co doprowadziło do natychmiastowej decyzji o powtórzeniu spotkania, oraz o przypadkach rzucania kamieniami w kierunku piłkarzy podczas pierwszych meczów.

“Calcio. Historia włoskiego futbolu” czyta się zaskakująco lekko, jak na opracowanie mocno historyczne. To oczywista zasługa autora, który świetnie wyselekcjonował tematy, ale przede wszystkim - powtórzę się - podszedł do poruszonych zagadnień na równi pasjonacko, co naukowo. Pióro ma lekkie, a Włochy poznał na tyle, by móc do opowieści o piłce nożnej wnieść ogrom spostrzeżeń natury społecznej, kulturalnej, tworzącej wspaniałe tło.

Dlatego też książka Foota to coś więcej niż biblia futbolu z Italii. To opowieść o kraju i jego religii. To fascynująca podróż w czasie, która dużo nam też mówi o ludziach, o zmieniającym się świecie. Pozycja obowiązkowa!

Nasza ocena (1-6): 5+

---